1. Wist je dat er twee soorten stress zijn?
Stress kent eigenlijk twee gezichten: acute stress en chronische stress.
Acute stress
Acute stress herken je waarschijnlijk meteen. Het is de stress die opkomt als je plots een zware deadline hebt of in een verhitte discussie verzeild raakt. Je lichaam schiet in actie en produceert adrenaline en cortisol. Die acute stress voelt intens, maar zakt meestal ook weer snel weg zodra de situatie voorbij is.
Chronische stress
Chronische stress is de stille boosdoener. Het is dat sluimerende gevoel van spanning dat constant op de achtergrond speelt. Misschien door een situatie waar je je niet helemaal in thuis voelt, het gevoel dat je geen controle hebt of dat je steeds je grenzen moet verleggen. Op de lange termijn kan chronische stress zich diep in je lichaam nestelen zonder dat je er zelf erg in hebt.
Toen Katrien midden in haar scheiding zat, zou je het haar niet kwalijk nemen als ze zei dat ze onder stress stond. Een scheiding is intens, met heel wat emoties en to-do’s die door je hoofd razen. Maar de echte eyeopener kwam voor haar pas later, toen ze terugdacht aan de periode vóór die scheiding. Had je haar toen gevraagd of ze stress had, dan had ze misschien gezegd: “Nee hoor, alles onder controle.” Geen deadlines, geen drama, dus geen stress, toch?
Achteraf besefte ze pas hoezeer die periode toch aan haar vrat. In die tijd voelde het vaak alsof ze op eieren moest lopen, alsof ze altijd maar moest aanpassen aan de verwachtingen van anderen en haar omgeving. Ze probeerde iedereen tevreden te houden, maar daardoor was ze vooral zichzelf kwijtgeraakt. En dát gevoel – dat subtiele maar constante moeten – is óók stress, maar dan sluimerend en vaak ongezien.
Het inzicht kwam eigenlijk pas toen ze écht de ruimte vond om naar haar lichaam te luisteren. Het was een aha-moment: haar lichaam had die hele tijd al signalen gegeven, maar ze had ze genegeerd of gewoon niet opgemerkt. Die sluimerende stress bleek ongemerkt aan haar energie en gezondheid te knagen. En nu gebruikt ze dat inzicht om anderen te helpen dit soort subtiele stresssignalen niet over het hoofd te zien.
Zo zie je maar: stress hoeft niet altijd dramatisch en zichtbaar te zijn.
2. Wat doet stress met je lichaam?
Stress heeft invloed op veel meer dan je humeur. Dit zijn enkele van de meest voorkomende symptomen:
- Hoge bloeddruk: Blijvende stress betekent dat je lichaam steeds in een verhoogde staat van paraatheid verkeert. Dit kan de bloeddruk verhogen, wat op termijn risico’s met zich meebrengt voor hart- en vaatziekten.
- Spierspanning en pijn: Die stijve nek na een lange werkdag of gespannen schouders? Dat is je lichaam dat reageert op stress. Vooral in de bovenrug en schouders slaan we vaak spanning op, wat zelfs kan leiden tot spanningshoofdpijn.
- Maag- en darmproblemen: Je buik en verteringssysteem reageren sterk op langdurige stress. Hierdoor kan je spijsvertering in de war raken en kun je last krijgen van buikpijn en andere ongemakken.
- Slaapproblemen: Stress kan ook invloed hebben op je nachtrust. Mensen die continu ‘aan’ staan, kunnen vaak moeilijk in slaap vallen of worden niet uitgerust wakker.
- Moeilijker concentreren: Onder stress wordt het lastiger om helder na te denken en geconcentreerd te blijven. Zelfs je geheugen kan een tik krijgen. Kortom: stress heeft een grotere impact dan je misschien zou denken.
3. Eerste hulp bij stress: praktische tips
Gelukkig zijn er manieren om je stress onder controle te krijgen – en daarvoor hoef je niet meteen alles overhoop te halen. Hier zijn onze BIBI-tips:
Tip 1: Adem in, adem uit… en verleng die uitademing
Een van de meest krachtige tools tegen stress? Je ademhaling! We hebben allemaal twee kanten in ons zenuwstelsel: het sympathisch zenuwstelsel (je ‘gas’ – dit activeert je lichaam in stresssituaties) en het parasympathisch zenuwstelsel (je ‘rem’ – dit helpt je ontspannen).
Hoe breng je dat in balans? Door bewust langer uit te ademen dan je inademt. Dat activeert de rem en geeft je lichaam een signaal om te ontspannen. Probeer bijvoorbeeld drie tellen in te ademen en zes tellen uit te ademen. Wil je wat extra rust? Voeg dan een korte pauze in na je in- of uitademing. Na een paar keer voel je het verschil.
Tip 2: Bewegen voor de endorfines
We zouden geen BIBI zijn als we niet over bewegen zouden beginnen! Maar geen zorgen: je hoeft echt geen intensieve workout te doen. Een wandeling, een dansje of gewoon even je lichaam losgooien helpt al om stresshormonen te verminderen. Bewegen maakt endorfines vrij – de tegenhangers van adrenaline en cortisol – en helpt je letterlijk om de spanning uit je lijf te schudden.
Tip 3: Geef je grenzen aan en durf nee te zeggen
Grenzen aangeven is lastig, maar ook cruciaal om stress te verminderen. Ben je ergens écht moe van? Durf het dan aan te geven. Een mooi voorbeeld: toen Katrien onlangs na een lange werkweek werd uitgenodigd door een vriendin, zei ze eerlijk dat ze wel zin had om haar te zien, maar dat een uitgebreide babbel of brainstormsessie haar nu even te veel zou zijn. Ze gaf duidelijk aan wat ze wél kon geven en wat niet: een rustige avond bij de Schelde met een boek, zonder diepgaande gesprekken of relatieadvies.
Het resultaat? Haar vriendin was helemaal oké met dat plan, en Katrien kwam ontspannen en opgeladen terug. Deze aanpak laat zien dat je jezelf soms moet beschermen door duidelijk aan te geven wat je energie geeft en wat je juist uitput. Op die manier kom je niet in een situatie terecht die je achteraf nog vermoeider achterlaat.
Tip 4: Check in met jezelf – waar zit die spanning?
Het klinkt misschien een beetje zweverig, maar probeer eens echt te voelen waar de spanning in je lichaam zit. Sluit je ogen en scan je lichaam: voel je spanning in je nek, borst, schouders, buik? Door aandacht te geven aan die plekken waar je spanning vasthoudt, help je je lichaam om die spanning los te laten. Dit simpele trucje werkt als een reset voor je hele systeem.
4. Extra hulp: onze gratis BIBI Fit Check
Weet je waar je nu eerst prioriteit aan moet geven? Met onze gratis BIBI Fit Check kun je alle belangrijke gezondheidsfactoren – van stress en slaap tot voeding en beweging – in kaart brengen. Zo zie je waar jouw prioriteiten liggen en krijg je gerichte tips om je goed in je vel te voelen.
Stress hoort er soms bij, maar het hoeft niet je hele leven te beheersen. Met een paar simpele aanpassingen kun je je lichaam (en geest) een groot plezier doen!
